نزدیک به یک سده است که هجوم به اراضی شهری اعم از زمین های درختکاری شده در قالب خانه باغ های هفتصد تا هزار متری و حتی زمین های اختصاصی برخی دوایر از جمله فضاهای سبز درختی برای احداث خانه های قوطی کبریتی یا آپارتمانی در تبریز معمول شده است. در این رابطه اولین گام برای نابودی فضای سبز درختی در تبریز با ورود صنایع مونتاژ در دهه های چهل و پنجاه را باید نشانه گرفت که ضمن آن بتدریج باغات یا خانه باغ های واقع در محدوده و حتی در حواشی شهر محکوم به نابودی شده و برخی نیز از این عملکرد خود راضی و خوشنود هم بودند. این اقدام را در واقع جبر زمانه و تغییر شیوه زندگی نامگذاری کردند و هنوز هم این تفکر در لایه هایی از اقشار جامعه وجود دارد. اینگونه شد که بقول یکی از استانداران دوران اخیر آذربایجان شرقی بیش از هفتصد خانه باغ وسیع و زیبا در محدوده شهر تبریز در دهه های اخیر تبدیل به ساختمانهای بتونی بی روح تقلیدی ناقص از غرب گردیدند.
این حرص و ولع آپارتمان سازی و تبدیل اراضی مختلف اعم از ملی ، خصوصی و در تملک دوایر مختلف به اراضی مسکونی به نحوی پیش رفته است که اکنون حتی تصاویر گرفته شده از داخل هواپیماها از آسمان شهر تبریز نشان از گذشته این باصطلاح باغ شهر را ندارد بلکه بتون شهری عاری از گیاه و درخت را نمایان می کند.
اما اگر نشانه هایی از گذشته این شهر تاریخی و بلند آوازه مشرق زمین را جستجو کنیم باید تاکید کرد که
كلانشهر تبريز از ديرباز به دليل برخورداري از باغ هاي بسيار در نقاط مختلف آن، به باغ – شهر معروف بود اما طي ۴ دهه گذشته به دليل بي توجهي بعضی ها در اين زمينه، تقريباً تمامي باغ هاي داخل شهر از بين رفته است.
تخريب گسترده باغ هاي شهر تبريز و تبديل آنها به اماكن مسكوني و تجاري طي ساليان اخير به رويه اي معمول در كلانشهر تبريز بدل گرديده و سرانه فضاي سبز در دومين شهر آلوده كشور را به حداقل ممكن رسانده است. حتی کورسوی امید برای احیای بخشی از باغ شمال تاریخی شهر که بعد از تخلیه پادگان ارتش نزد افکار عمومی وجود داشت نیز با تبدیل این اراضی به مناطق مسکونی ، ساختمان های اداری با کاربری های مختلف و فقط حاشیه هایی با درختکاری غیراصولی هم به یاس تبدیل شد.
این اراضی هم همچون باغ میشه و دیگر اراضی دارای فضای سبز درختی در شهر نهایتا به اراضی بتونی تبریز کنونی افزوده شد.
البته باید اذعان کرد سنگ اول نابودی باغات تاریخی و کهن تبریز در زمان پهلوی ها گذاشته شد و به دلیل کینه ای که با خاندان قاجار داشتند ، کمر همت بستند تا آثار دارالسلطنه تبریز اعم از باغ و آثار معماری بدیع و بی نظیر باقی مانده از اعصار صفوی و قاجار در تبریز را نابود کنند و این ماموریت را بخوبی انجام دادند بنحوی که امروزه فقط به عدد انگشتان دست می توان از آثار آن دوره ها در تبریز بنای قابل استفاده و مرمت شده پیدا کرد. خانه باغ های تاریخی با متراژ نزدیک به هزار متر نیز در دو یا سه دهه اخیر به دلایل مختلف و در اثر بی توجهی ها و با عناوینی مختلف از جمله نبود اعتبار بصورتی چراغ خاموش نابوده شده و از بین رفته اند و آهنگ نابودی این خانه های تاریخی با فضاهای سبز درختی آنها همچنان تداوم دارد.
اما اخیر شهردار تبریز در اظهاراتی تاکید کرده است که طی برنامه ریزی مدیریت شهری قصد دارند باغات قدیمی شهر را تملک و احیا کنند.
شهردار تبریز در این رابطه از احیای باغشهر تبریز با تملک باغات قدیمی و تبدیل آن به پارکهای موضوعی و تخصصی خبر داده است.
بگزارش صائب تبریز ، یعقوب هوشیار در گفتوگو با خبرنگاران اظهار کرد: افزایش سرانه فضای سبز شهر یکی از اولویتهای برنامهای مدیریت شهری فعلی است که در کنار این موضوع توجه ویژهای به حفظ فضای سبز موجود و باغات قدیمی شهر داریم.
وی در رابطه با تملک باغات قدیمی شهر و تبدیل آنها به پارکهای موضوعی و تخصصی نیز گفت: صیانت از فضای سبز موجود شهری و تملک و تبدیل باغات قدیمی به پارک میثاق ما با مردم است و در این راستا اقدام به شناسایی باغات قدیمی در نقاط مختلف شهر کردهایم.
وی با اشاره به تملک سه هکتاری باغ چلبی با ۲۹۲ میلیارد تومان هزینه مطرح کرد: باغ چلبی در یکی از نقاط ارزشمند شهر قرار دارد که شهرداری تبریز در راستای حفظ و توسعه این باغ اقدام به تملک آن و تبدیل به پارک تخصصی کودک و نوجوان کرده است.
شهردار تبریز در این رابطه اضافه کرد: در ادامه تملک باغات چلبی، باغ ۲ هکتاری پیرامون این باغ نیز در برنامه تملک شهرداری تبریز در ماههای آتی قرار دارد.
وی همچنین تملک ۷۰ هکتاری باغات لاله و تبدیل آن به مجموعه فرهنگی، خدماتی شهربانو را پروژه بزرگ دیگر شهرداری تبریز بیان کرد و گفت: از جمله پروژههای عمرانی مهم سال آتی میتوان به احداث مجموعه فرهنگی خدماتی شهربانو با اعتباری بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان و در زمینی به مساحت ۷۰ هکتار اشاره کرد که در محل باغات تملک شده لاله اجرا میشود.
وی در رابطه با آخرین وضعیت ساماندهی پارک باغشمال نیز بیان کرد: بر اساس توافق با لشگر ۲۱ حمزه آذربایجان، بزرگترین پادگان درونشهری تبریز تبدیل به بزرگترین پارک درونشهری با کاربریهای فرهنگی، علمی و فضای سبز شده است.
هوشیار افزود: فاز اول این پارک در ۴۶ هزار متر مربع سال گذشته تحویل شهروندان شده و در ادامه ساماندهی پارک باغشمال، فاز دوم آن با ۵۳ هزار مترمربع مساحت در حال اجرا شدن است.
وی تأکید کرد: همچنین در راستای احیای هویت تاریخی این محل، عمارت کلاهفرنگی باغشمال نیز در ضلع شمالی پارک در دست اجرا قرار دارد.
وی تملک و احیای پارک بزرگ تبریز را بزرگترین پروژه تملک باغات معرفی و افزود: پارک بزرگ تبریز به مساحت ۶۰۰هکتار یکی از پروژه های مهم مدیریت شهری در راستای توسعه فضای سبز غرب تبریز است که به صورت مشترک توسط شهرداری تبریز و قرارگاه خاتمالانبیا احداث میشود.
شهردار تبریز تاکید کرده است که هر آنچه در توان دارد برای احیای باغشهر تبریز و همچنین افزایش سرانه فضای سبز شهری در مجموعه شهرداری خواهئد گذاشت.
نهایتا باید امیدوار بود که شهردار تبریز و همکارانش در احیای حداقل بخشی از فضای سبز درختی تبریز با فائق آمدن بر موانع حقوقی و اداری در تملک این اراضی فائق آمده و شهر تاریخی تبریز هم فرصتی برای آبادانی در عرصه احیای فضای سبز آن را تجربه کند. بدون تردید خواسته قلبی هر میهن پرست و دوستدار تاریخ و فرهنگ این سرزمین است که تبریز بلند آوازه طراوت و شادابی گذشته خود را بازیافته و از بتون شهر کنونی و غرق در چنبره ترافیک اسب های آهنی آلوده کننده رها شده و با درختان بلند چنار خود گوشه دنجی برای ساکنان خود تدارک بیند.
- نویسنده : امین محمودزاده
- منبع خبر : صائب تبریز
Sunday, 28 April , 2024