همه ساله در آغاز فصل تابستان و شروع تعطیلات نسبتا طولانی کلیه مدارک از ابتدایی تا دبیرستان ، از سازمان استاندارد گرفته تا برخی دوایر مسئول و رسانه ها موضوع بازبینی و تعویض برخی قطعات فرسوده وسایل بازی در پارک های عمومی و بویژه در شهربازی ها را گوشزد می کنند. اما متاسفانه بازهم مواردی از بی احتیاطی ها و عدم توجه به نوسازی و یا تعمیر و تعویض قطعات فرسوده این وسایل حادثه آفرین شده و موجب تلخ کامی خانواده ها می گردد.
باید توجه داشت که بازی از ضروریات زندگی در کودکی است و در رشد ذهنی و جسمی کودکان تاثیر بسزایی دارد. اما ایمن سازی و استاندارد کردن محیطی سالم که علاوه بر برآورده ساختن اهداف و نیاز بازی کودک، بایستی ایمنی و سلامت کودکان را نیز تضمین کند.
با گشتی در پارک و بوستان‌های شهر خودمان تبریز متوجه می شویم که وسایل بازی کود‌‌کان در این اماکن بعضا فرسود‌‌ه و شکسته بودن، تعد‌‌اد‌‌ آنها نیز کافی نبوده و پاسخگوی خیل دانش آموزان یا کودکان تشنه بازی با این وسایل نیست. تعداد قابل توجهی از این وسایل د‌‌ر طول زمستان و در هوای نمناک بر اثر شرایط آب و هوا د‌‌چار فرسود‌‌گی یا زنگ زدگی گردیده و نیازمند بازسازی، نوسازی و یا تعمیر و تعویض قطعات شده اند.
علاوه براین ، استاندارد نبودن بسیاری از فضاهای بازی کودکان جهت استفاده از آنها در پارک‌ها و نبود کفپوش مناسب، فرسود‌‌ه و قد‌‌یمی بود‌‌ن وسایل و شکستگی برخی از آنها ، نبود نرده و حفاظ ، موجب نگرانی والدین کودکان می شود.
باید یادآور شد که به تجربه سال های گذشته ، ایمن کردن فضاهای بازی کودکان در پارک‌ها و بوستان‌ها در کاهش حوادث و وارد آمدن آسیب به استفاده کنندگان از این وسایل ، نقش اساسی و قابل توجه دارد از این رو نیازمند بازدیدهایی دوره‌ای از سوی کارشناسان استاندارد و متولیان مربوطه بویژه از سوی کارشناسان استاندارد و متولیان این امور در شهرداری‌های مناطق است. به عبارتی باید وسایل و ابزارهای بازی کودکان مورد بازرسی دوره‌ای قرار گیرند و اگر دستگاهی فرسوده و یا غیراستاندارد تشخیص داده شده از چرخه استفاده حذف یا تعمیر و راه اندازی مجدد شود، چرا که لزوم رسیدگی به پارک‌ها و نوسازی وسایل بازی حق طبیعی کودکان، نوجوانان و خانواده‌ها است و باید به آنها توجه شود.
همچنین باید یادآور شد از آنجا که شهرداری هر شهرستان به عنوان مالک و بهره‌بردار این تجهیزات موظف و مکلف به رفع نقص می‌باشد، عواقب هرگونه اتفاق یا حادثه‌ای نیز طبعا برعهده مالک و یا بهره بردار آن یعنی مالک اصلی که همان شهرداری‌ است خواهد بود.
البته در رعایت ایمنی دو طرف یعنی متولیان اصلی در شهرداری‌ها و پارک‌ها و نیز استفاده کنندگان از این وسایل مسئولیت مستقیم دارند. به گونه‌ای که مسئولیت متولیان مربوطه اعمال نظارت، استانداردسازی دستگاه‌ها و حذف وسایل فرسوده و خطرناک از چرخه استفاده است و مسئولیت خانواده‌ها نیز نظارت بر کودکان خود در استفاده صحیح از دستگاه‌ها می‌باشد تا شاهد حوادث ناگوار در این رابطه نباشیم.
اما در سال های اخیر متاسفانه حتی گزارشی تلخیص شده از سوی استاندارد و متولیان این امر در شهرداری های مناطق در رابطه با بازرسی از شهربازی ها و اعمال نظارت بر آنها در دست نیست.
به همین یادآوری این مطلب ضروری است که اداره استاندارد و سایر متولیان مربوطه در کشور و آذربایجان شرقی هم باید پیش از وقوع حوادثی تلخ در این اماکن اقدام به بازرسی های دوره ای و ضروری در آنها بکنند.
متاسفانه بازی کودکان با این ابزار در گذشته در شهر تبریز یادآور تجربیات تلخی بوده است. در قسمت شهربازی پارک های عمومی در ائل گلی تبریز و سایر اماکن حوادث تلخی رقم زده شده و حتی موجب معلولیت و یا مرگ افراد نیز شده است. بنابراین ایمن کردن وسایل بازی کودکان در پارک‌ها و دقت پیمانکاران در کیفیت و استاندارد بودن قطعات و مواد تشکیل دهنده این وسایل از اهمیت خاص برخوردار است.
باید تاکید کرد که ایمن کردن فضاهای بازی کودکان در بوستانها در کاهش حوادث و وارد آمدن آسیب به افراد نقش اساسی دارد از این رو نیازمند بازدیدهایی دوره ای از سوی کارشناسان استاندارد و متولیان مربوطه بویژه از سوی شهرداری هاست که این اماکن را برای دوره ای در اختیار بهره برداران قرار می دهند. به عبارتی باید وسایل و ابزارهای بازی کودکان در شهربازی ها براساس موازین استاندارد و دستورالعمل‌های مصوب تدوین شده مورد بازرسی دوره ای و فشرده قرار گیرند و اگر دستگاهی فرسوده و یا غیراستاندارد تشخیص داده شده از چرخه استفاده حذف یا تعمیر و راه اندازی مجدد شود.
همچنین در راستای استاندارد کردن وسایل و ابزارهای بازی کودکان در این اماکن باید به جد وضعیت زمین بازی کودکان در بوستان ها و خرابی و ناایمن بودن برخی وسایل بازی‌ها، نیز یادآور شد که با توجه به اهمیت وجود پارک ها در فضاهای شهری، بهداشت، ایمنی و محیط زیست این فضاها نیز از جمله موارد مهمی است که قبل از بروز حوادث و همچنین ایجاد اثرات نامطلوب باید در حوزه نگه داری مورد توجه قرار گیرد. اگر اصل ایمنی و بازدید های دوره ای در گذشته بصورت مرتب انجام می شد ، حوادث تلخ سال های گذشته در این محوطه ها را نیز شاهد نبودیم.
همگان به این حقیقت آگاه هستند که مدل زندگی شهری در این عصر متاسفانه خانه هایی فاقد حیات یا خانه باغ های وسیع همچون زمان های دور را فاقد هستند، لذا به ناچار معمولا بخشی از فضای بوستان‌ها و پارک‌ها در مناطق و محلات به فضای بازی برای کودکان اختصاص داده می‌شود تا مادر و کودک خارج از محدوده خانه و مکان‌های سربسته اوقاتی را در فضای باز پارک ها سپری کنند. در این شرایط ارائه طرح و اجرای پروژه‌هایی برای بازی کودکان بر عهده دستگاهی مستقل در شهرداری ها است تا محیط‌های امنی را برای بازی و سرگرمی کودکان فراهم کنند.
روال معمول در این رابطه این است که تجهیز فضای بازی کودکان در پارکها اعم از تهیه لوازم بازی ، کفپوش و … را به پیمانکاران می سپارند. در این شرایط انتظار این است که با توجه به اهمیت روحیه و ظرافت جسمی و حساسیت کودکان، در انتخاب لوازم زمین بازی برای نوباوگان نهایت دقت با بررسی‌های تخصصی و روان شناختی روحیه کودکان انتخاب های مزبور بصورت تخصصی انجام گیرد.
بدیهی است که کارشناسان این بخش ها وظیفه دارند کلیه لوازم و فضای بازی کودکان در بوستان‌ها را از جنبه‌های مختلف بهداشتی، ایمنی، سلامت ، نظافت و … مورد بررسی قرار دهند و اگر بوستانی با چالش تخریب و عدم ایمنی تجهیزات مواجه است گزارشات لازم را جهت رسیدگی و احصا به بخش های مربوطه ارائه دهند؛ لذا از آنجایی که تجهیز و رسیدگی به بوستان ها و فضای سبز باید یکی از اولویت‌های حائز اهمیت در شهرداری باشد در همین راستا وسایل بازی کودکان در مناطق نیز باید همواره با ایمن سازی و رفع نقایص همراه باشد.
افکار عمومی نیز این انتظار بدیهی و اولیه را دارد که ایمن سازی محیط بازی کودکان به نحوی صورت گیرد که در کاهش حوادث و آسیب به کودکان بازدارنده باشد. از این رو بازدیدهایی که از سوی کارشناسان مربوطه صورت می‌گیرد باید براساس موازین و دستورالعمل های استاندارد و مصوب باشد تا مادر و کودک و خانواده‌ها در بستری امن همراه با آرامش و رضایت و اعتماد، فضای شادی را در پارک های عمومی شهر تجربه و اوقات مفرحی را سپری کنند. بدیهی است که نیروی انتظامی مناطق نیز بنا به وظیفه مصرح خود باید اماکن عمومی ویژه کودکان و خانواده ها را زیر نظر داشته و افراد غیر شامل معتادان و برخی موتورسواران دردسر آفرین با ایجاد صداهای ناهنجار ، مانع ورود آنان به محوطه پارک ها و شهربازی ها شوند.
همچنین در کنار نظارت های کارشناسی استاندارد و بازدیدهای سرزده ناظران و متولیان مربوطه در پارک ها از وسایل شهربازی ها والدین نیز تکالیفی دارند که به هیچ عنوان نباید در حفظ سلامت نوباوگان خود نادیده گرفته شوند. والدین نیز باید متوجه باشند که شهربازی محلی برای گذراندن اوقات فراغت تمامی آحاد جامعه و اعضای خانواده ها است، از این نقطه نظر، وسایل بازی شهربازی با سهل انگاری و عدم نظارت بر حرکات کودکان می‌تواند به رخدادی خطرناک تبدیل شود.
بارها دیده شده که بسیاری از حوادث شهربازی‌ها در پی توجه نکردن کودکان و مخصوصاً نوجوانان به قوائد ایمنی این اماکن رخ داده است. عبور از حصارها، توجه نکردن به تذکر مسئولین دستگاه‌ها، به تعداد بیش از حد مجاز سوار وسایل شهربازی شدن و چند نمونه دیگر از مهمترین دلایل بروز حوادث در شهربازی‌ها هستند. این نکته را به یاد داشته باشیم که مقررات مربوط به ایمنی شهربازی به منظور جلوگیری از اوقات خوش کودکان وضع نشده‌اند، بلکه برای حفظ امنیت و لذت بردن آنان از اوقات فراغت ها وضع گردیده اند. بنابراین در اولین گام، با رعایت قوانین ایمنی شهربازی، بزرگترین قدم در حفظ امنیت و لذت بردن از اوقات خود را برداشته‌اید.
نهایتا باید یادآور شد که در رعایت ایمنی از جانب دو طرف یعنی مدیران بخش های بهره بردار از امکانات شهربازی ها و پارک ها و استفاده کنندگان از این وسایل مسئولیت مستقیم دارند. مسئولیت متولیان مربوطه اعمال نظارت ، استاندارد سازی دستگاه ها و حذف وسایل فرسوده و خطرناک از چرخه استفاده است و مسئولیت خانواده ها نیز نظارت بر کودکان خود در استفاده صحیح از دستگاه ها می باشد تا شاهد حوادث ناگوار در این رابطه نباشیم.