بکارگیری یا استفاده از نیروی متخصص و کاردان برای رشد اقتصادی در یک کشور بسیار مهم است اما متاسفانه بستر مناسب برای جوانان تحصیل کرده نسبت به رشته خود و همچنین نسبت به جمعیت آن‌ها در عرصه های کار و تلاش و تولید کم است! از بین رفتن خلاقیت و تداوم تلاش بر کپی برداری های کورکورانه به تدریج ابتکار و تلاش برای ابداع حرکت های نوین و کارساز را از بین برده است. در سایه عدم توجه به پویایی و ابتکار برای سازندگی و ارتقای جایگاه بنگاه ها از صرفا مصرف کننده فکر و ایده دیگران کار به جایی رسیده است که طبق آمارها : در سال ۹۹سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیلان آموزش عالی از کل بیکاران در کشور ۳۸.۹ درصد بوده است.
این در حالی است که نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده یکی از معضلات مهم در هر کشور محسوب می شود. به صورت کلی بازار کار در کشور با مشکلات متعددی مواجه است که این مشکلات دلایل خاص خود را دارد. در سال‌های گذشته افزایش جمعیت سیر صعودی داشت و همین موضوع یکی از دلایل مهمی است که سبب شد در سال‌های بعد میزان تقاضا نسبت به عرضه بیشتر شود و جمعیت بیکاران در کشور افزایش یابد. امروزه نیز با توجه به این که جمعیت باسواد رو به افزایش است و کشور در دوران تحریم به سر می‌برد، باعث شده تا میزان تقاضا برای کار بیشتر گردد. در استان آإربایجان شرقی اما نرخ بیکاری نیروی کار دارای تحصیلات عالی بمراتب بیش از آمارهای کشور است . در این رابطه اخیرا
معاون امور جوانان وزیر ورزش و جوانان استان گفته است: نرخ بیکاری افراد دارای مدرک بالا در آذربایجان شرقی ۴۲ درصد ارزیابی شده است.
به عبارتی ، معاون امور جوانان وزیر ورزش و جوانان از بیکاری ۴۲ درصدی تحصیل کردگان آذربایجان شرقی خبر داده است.
به گزارش صائب تبریز بنقل از رسانه های محلی استان ، سینا کلهر در یکصد و پنجمین ستاد ساماندهی امور جوانان استان در تبریز آمار بالای بیکاری تحصیل کردگان دانشگاهی را در استان زنگ خطر جدی توصیف کرد و گفت: آمار موجود حاکی از آن است که ۴۲ درصد جوانان تحصیل کرده آذربایجان شرقی بیکار محسوب می شوند.
وی گفت: کشورمان به لحاظ سن ورود جوانان به بازار کار بیش از یک دهه از دنیا عقب است.
بگفته وی، در حالیکه میانگین سن ورود به بازار کار در دنیا ۱۸ تا ۱۹ سالگی است این رقم در کشور ما حدود ۳۰ سال است که آن هم با مدرک بدون مهارت و توانمندی همراه است.
معاون امور جوانان وزیر ورزش و جوانان با تاکید بر آسیب شناسی برنامه‌های اجراشده در حوزه جوانان تصریح کرد: متاسفانه مخاطبان ما که جوانان هستند از عملکرد نظام اداری و اجرایی رضایت ندارند.
معاون توسعه مدیریت و منابع استانداری آذربایجان شرقی هم گفته است: برای غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان، باید از همه امکانات و ظرفیت دستگاه‌های اجرایی استان به نحو مطلوب و مناسب استفاده شود.
یکانی با تاکید بر افزایش مرکز اوقات فراغت و کاهش هزینه‌های این مراکز افزود: متأسفانه اطلاع‌رسانی ضعیف و ناقص در این راستا به ویژه در بخش دولتی برنامه‌های این حوزه را با چالش مواجه کرده است.
اما مرکز آمار ایران، اعلام کرده است که درسال ۹۹ نرخ بیکاری جوانان ۹.۶ درصد و نرخ بیکاری فارغ التحصیلان تقریبا ۴۰ درصد بوده است که این عدد کمی نگران کننده می‌باشد. به صورت کلی جوانان به تحصیلات دانشگاهی علاقه بسیاری دارند و بیشتر افراد جوان در جامعه تحصیل کرده هستند. اما زمانی که تعداد تحصیل کرده‌ها رشد صعودی داشته باشد و تقاضا برای کار نیز افزایش یابد، آنگاه بیکاری در جوانان تحصیل کرده نیز افزایش خواهد یافت (در صورت فراهم نکردن بستر مناسب برای اشتغال). در واقع استفاده از نیروی متخصص و کاردان برای رشد اقتصادی در یک کشور بسیار مهم است اما متاسفانه بستر مناسب برای جوانان تحصیل کرده نسبت به رشته خود و همچنین نسبت به جمعیت آن‌ها کم است!
بصورت کلی آمارها نشان می‌دهد که: در سال ۹۹سهم جمعیت بیکار فارغ التحصیلان آموزش عالی از کل بیکاران ۳۸.۹ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است.
لازم به ذکر است که طبق آخرین وضعیت نتایج طرح آمارگیری نیروی‌کار در سال ۱۳۹۹حاکی از این است که بررسی نرخ بیکاری فارغ التحصیل آموزش عالی، نشان می دهد ۱۴.۲ درصد جمعیت فعال فارغ التحصیلان آموزش عالی بیکار بوده اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است.
آمارهای استخراج شده نشان می‌دهد که در سال ۹۹ سهم جمعیت شاغل فارغ التصحیلان آموزش عالی از کل شاغلان، ۲۵ درصد بوده است (که رقم کمی می‌باشد).
بر طبق آمارهایی که از مرکز آمار ایران ارائه شده است، نشان می‌دهد که در بهار سال ۱۴۰۰ تعداد ۹۲۴ هزار و ۳۹۴ نفر از جمعیت فارغ‌التحصیلان کشور بیکار هستند؛ یعنی در در بهار ۱۴۰۰ تعداد ۱۳.۴ درصد از کل جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی، بیکار بوده‌اند.
اما بطور کلی باید اذعان کرد که نرخ بیکاری جوانان تحصیل کرده در هر جامعه ای یکی ازمعضلات مهم به حساب می‌آید. به صورت کلی بازار کار در ایران با مشکلات متعددی مواجه است که این مشکلات دلایل خاص خود را دارد. در سال‌های گذشته افزایش جمعیت سیر صعودی داشت و همین موضوع یکی از دلایل مهمی است که سبب شد در سال‌های بعد میزان تقاضا نسبت به عرضه بیشتر شود و جمعیت بیکاران در کشور افزایش یابد. امروزه نیز با توجه به این که جمعیت باسواد رو به افزایش است و کشور در دوران تحریم به سر می‌برد، باعث شده تا میزان تقاضا کار بیشتر گردد.
اما طبق تعریف ها در علم اقتصاد، در بازار کار فرد بیکار، به کسی گفته می‌شود که به دنبال کار باشد و نتواند کاری پیدا کند. معمولا سن کار در اقتصاد از ۱۵ تا ۶۵ سالگی در نظر گرفته می‌شود. بنابراین افراد مسن و کودکان به دلیل کم بودن توانایی جزء جمعیت بیکار به شمار نمی‌آیند. بعلاوه فردی که جویای کار نیست هم جزء جمعیت بیکار در یک کشور محسوب نخواهند شد.
به نقل از مرکز آمار ایران، جمعیت بیکار در یک جامعه به تعداد افرادی گفته می‌شود که سن آن‌ها بالاتر از ۱۶ سال است و در هفته قبل از آمارگیری فاقد شغل یا کار باشد. بعلاوه در هفته آمار گیری یا یک هفته بعد از آن آماده به کار بوده و از سه هفته قبل از آمارگیری به دنبال شغل باشد. همچنین لازم به ذکر است، افرادی که انتظار بازگشت به شغل قبلی خود را دارند جزء جمعیت بیکار در یک جامعه محسوب می‌شوند.
باید در نظر داشت که در همه جوامع بیکاری به عنوان یک معضل بسیار بزرگ شناخته می‌شود. افرادی که بیکار هستند یا شغل خود را از دست داده‌اند با مشکلات اقتصادی، روحی و … مواجه می‌شوند که این موضوع برای جامعه یک زنگ خطر به شمار می‌آید؛ به دلیل آنکه با افزایش نرخ بیکاری در جامعه میزان جرم و جنایت و آمار فقر و … نیز افزایش خواهد یافت.
اما از نگاه کارشناسان اقتصادی ، ایران برای این که بتواند بیکاری را کنترل و نرخ آن را کاهش دهد باید سالانه بیشتر از یک میلیون شغل ایجاد کند در حالی که در طول سال‌های اخیر به‌طور متوسط حداکثر برای ۵۵۰ هزار نفر شغل ایجاد شده است.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ایران برای غلبه بر مشکل بیکاری، نیازمند رشد اقتصادی بالای هفت درصد است اما در طول چند سال گذشته متوسط رشد اقتصادی حدود منفی بوده‌است.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که بخشی از رشد اقتصادی چند سال اخیر نیز حاصل افزایش درآمدهای بالای نفتی بوده‌است در حالی که دولت بدون سرمایه‌گذاری کافی نمی‌تواند به رشدی قابل اتکا دست یابد تا با آن شعار افزایش فرصت‌های شغلی را تحقق بخشد.
نهایتا باید یادآور شد که تحصیلات مبتنی بر مهارت آموزی و گذر از روش های آموزش تئوریک در دو بخش دانشگاهی و آموزش و پرورش می تواند یک راه حل میان مدت و طولانی مدت برای اصلاح بازار کار کشور و تغییر موازنه اشتغال به نفع تحصیل کردگان و افراد دارای مهارت باشد. اما در کوتاه مدت تاکسد و اصلاح وضعیت اقتصادی در عرصه های تصمیم گیری و تولید باید به سمت ایجاد رشد اقتصادی بالای پنج درصد باشد تا بتواند جامعه بیکار را جذب و رشد تولید را به نفع رشد شاخص های آماری اقتصاد ملی رقم بزند.