کارگران ساختمانی بیش از سایر کارگران احتمال دارد در حین کار دچار حادثه شوند و آسیب ببینند. متاسفانه هر سال تعداد زیادی از کارگران مشاغل ساختمانی به‌دلیل سختی کار و رعایت نکردن نکات ایمنی با نقص عضو و از کارافتادگی مواجه می‌شوند یا حتی فوت می‌کنند. برای همین هم براساس قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی همه کسانی که به‌نوعی به‌طور مستقیم در بخش‌های عمرانی مثل توسعه ساختمان، تجدید بنا، تعمیرات اساسی و تخریب ساختمان اشتغال داشته باشند باید تحت پوشش بیمه مخصوص کارگران ساختمانی قرار بگیرند.
درواقع بیمه کارگران ساختمانی تامین اجتماعی برای تمام گروه‌های شغلی که در کارگاه‌های ساختمانی و ساخت‌وساز انواع بناها فعالیت می‌کنند اجباری است.
با اذعان به اینکه مشاغل ساختمانی یکی از کارهای سخت و خطرناک محسوب می‌شوند. بنابراین شرایط بازنشستگی کارگران ساختمانی هم با دیگر کارگران تفاوت‌هایی دارد. بیمه کارگران ساختمانی در کشور طبق قانون مربوطه برای زمان بازنشستگی برای شاغلین در کارگاه‌های ساختمانی به شکل زیر است:
کارگران ساختمانی می‌توانند با ۲۰ سال سابقه کار و ۶۰ سال سن بازنشسته شوند. همچنین اگر ۳۵ سال سابقه کار داشته باشند، بدون در نظر گرفتـن شرایط سنی، می‌توانند بازنشسته شوند. نکته مهم این است که میزان مستمری بازنشستگی بر اساس قوانین بیمه تامین اجتماعی مشخص می‌شود.
بنابراین در این مشاغل پرخطر داشتن بیمه ای که بتواند بطور همه جانبه شامل دوران بازنشستگی ، حوادث کار و بیماری و غیره را پوشش دهد یک امر واجب و بدیهی است که در اغلب کشورها به آن عمل می شود.
اما متاسفانه اخیرا نماینده کارگران ساختمانی گفته است: در سال های اخیر، نه تنها کسی بیمه نشده بلک بیمه ۳۰۰ الی ۴۰۰ هزار بیمه شده این بخش هم قطع شده است.
بگفته اکبر شوکت نماینده کارگران ساختمانی تلاش ها برای جلوگیری از قطع بیمه کارگران در ابعاد مختلف ادامه دارد.
وی گفت: رئیس‌جمهور بر حل مشکل بیمه کارگران ساختمانی تاکید کردند و دستور به حل این مشکل دادند، اما اقداماتی که تاکنون صورت گرفته به نوعی دهن کجی به دستور ایشان است. نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه کاملا در تضاد با دستور ایشان عمل شده و همه چیز را به ویرانی کشاندند. نزدیک به ۵۰۰ هزار خانواده در نوبت بیمه اجتماعی هستند و عملا هیچ عملکرد مثبتی ندیدم. ما کاملا از عملکرد وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی ناراضی هستیم.
نماینده کارگران ساختمانی، گفت: نه تنها کسی بیمه نشده، بلکه بیمه ۳۰۰ الی۴۰۰ هزار بیمه شده هم در این دولت قطع شده است.
به گزارش صائب تبریز بنقل از ایلنا، اکبر شوکت (نماینده کارگران ساختمانی) در خصوص آخرین وضعیتِ بیمه کارگران ساختمانی گفت: نه تنها کسی بیمه نشده، بلکه بیمه ۳۰۰ الی۴۰۰ هزار بیمه شده هم در این دولت قطع شده است. در یک کلام بگویم که فعلا در مرحله‌ی یاس و ناامیدی هستیم؛ از یک طرف با عملکرد وزیر کار، معاون روابط کار ایشان و رئیس سازمان تأمین اجتماعی، صنف کارگران ساختمانی به طور کامل منحل شده است و از طرفی دیگر مشکل بیمه کارگران ساختمانی حل نشده است.
شوکت گفت: کانون کارگران ساختمانی کشور دو سال بلاتکلیف است و انجمن‌های صنفی نیز به نوعی از حیز انتفاع ساقط شده‌اند. در دوره‌های قبل حدود یک میلیون بیمه شده ساختمانی داشتیم اما متأسفانه تمام این اندوخته‌ها و تلاش‌ها برای بیمه کارگران ساختمانی از بین رفته است. در حال حاضر تعداد بیمه شدگان ساختمانی کمتر از ۶۰۰هزار نفراست.
وی بیان کرد: چهار سال در مجلس دوندگی کردیم و برآیند این وضعیت اصلاح بیمه کارگران ساختمانی و افزایش ۲۵درصدیِ عوارض ساختمانی بود. اگر چه به این مصوبه انتقاداتی وارد است، اما ما تلاش کردیم تا اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمای به نتیجه برسد. مسئله این است که بی‌توجهیِ وزیر کار، معاون روابط کار ایشان و رئیس سازمان تأمین اجتماعی نسبت به کارگران ساختمانی و انجمن‌های آن‌ها مشهود است. این بی‌توجهی آنهم در مورد کارگرانی که شغل آن‌ها سخت و زیان‌آور و از پرخطرترین مشاغل است، ظلم مضاعف است.
شوکت گفت: رئیس‌جمهور بر حل مشکل بیمه کارگران ساختمانی تاکید کردند و دستور به حل این مشکل دادند، اما اقداماتی که تاکنون صورت گرفته به نوعی دهن کجی به دستور ایشان است. نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه کاملا در تضاد با دستور ایشان عمل شده و همه چیز را به ویرانی کشاندند. نزدیک به ۵۰۰ هزار خانواده در نوبت بیمه اجتماعی هستند و عملا هیچ عملکرد مثبتی ندیدم. ما کاملا از عملکرد وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی ناراضی هستیم.
وی در مورد استفساریه جدید مجلس در مورد بیمه کارگران ساختمانی گفت: ببینید برخی نمایندگان مجلس به دنبال این بودند که منابع بیمه کارگران ساختمانی را محدود کنند که خوشبختانه کمیسیون اجتماعی اجازه این کار را نداد.
شوکت تاکید کرد: سازمان تامین اجتماعی از سال ۵۲ تا کنون ۸ الی ۱۶درصد از پیمانهای ساختمانی پول دریافت کرده اما این پول را صرف بیمه کارگران ساختمانی نکرده است. همچنین این سازمان از محل عوارض ساختمانی نیز مبلغ دیگری دریافت کرده که این مبلغ در حال حاضر به ۲۵درصد پروانه ساختمانی رسیده است.
 
وی بیان کرد: ما باید به سمت دریافتِ یکسانِ این منابع برویم و این موضوع را در مجلس جدید پیگیری خواهیم کرد. یعنی دریافتیِ تأمین اجتماعی از محل پیمان‌ها، با ۲۵ درصدی که از عوارض ساختمانی می‌گیرد، این دو باید با هم تلفیق و در یک محل ذخیره شوند. در این صورت ما منابع خوبی برای بیمه کارگران ساختمانی خواهیم داشت. الان این دو منابع با هم تلفیق نمی‌شوند و سازمان تامین اجتماعی هم در قبالِ هزینه‌ی این منابع پاسخگو نیست.
اما طبق قوانین این حوزه باید توجه داشت که ،  حق ‌بیمه کارگران ساختمانی با دریافت درصدی از عوارض صدور پروانه ساخت (حق‌بیمه سهم کارفرما) توسط شهرداری‌ها تامین می‌شود. سهم پرداختی کارگران هرکدام از شاخه‌های مشاغل ساختمانی هم ۷ درصد است که باید ماهانه توسط خود کارگر پرداخت شود. درواقع نرخ مبنای کسر حق بیمه برای این کارگران شامل ۷ درصد دستمزد ماهانه است که بر اساس ماده ۳۵ قانون تامین اجتماعی، محاسبه می‌شود. دولت هم باید ۳% دریافتی کسر حق بیمه را به‌عنوان سهم مشارکت خود به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.
اگر کارفرمایی پروانه ساخت و بیمه کارگران ساختمانی نداشته باشد و یکی از کارگران کارگاه او در حین کار خسارتی از جنس مصدومیت، فوت یا ازکارافتادگی به او وارد شود، هم باید حق‌بیمه را به سازمان تامین‌اجتماعی پرداخت کند و هم جریمه‌ای معادل ۲۵ درصد اصل حق‌بیمه برای مالک ساختمان محاسبه می‌شود. در مجموع شامل پرداخت ۲۱ درصد حق بیمه خواهند بود. دسته دوم، کارگرانی که ۲ درصد بیمه تامین اجتماعی را پرداخت می‌کنند و ۲۰ درصد حق بیمه را دولت پرداخت می‌کند. در این دسته به طور کل ۲۲ درصد حق بیمه پرداخت می‌شود.
با بررسی در مصوبات قانونی این حوزه در می یابیم که قانون بیمه اجباری کارگران ساختمانی مصوب سال ۱۳۵۲ فقط حوادث ناشی از کار را تحت پوشش حمایت‌های درمانی و بیمه‌ای قرار می‌داد. براساس این قانون مستمری ازکارافتادگی و فوت ناشی از کار و هزینه‌های درمانی ناشی از حوادث کاری به این دسته از کارگران پراخت می‌شد. یکی از مشکلات قانون مذکور این بود که فقط در زمان حادثه و آسیب‌دیدگی قابل استفاده بود و مستمری بازنشستگی هم شامل کارگران نمی‌شد. برای همین از سال ۱۳۸۶ اصلاحیه‌های جدید و اساسی روی این قانون اعمال شده است.
در قانون جدید قرار شده تا مبلغ پرداختی که در ازای صدور هر پروانه ساخت‌وساز برای بیمه کارگران به سازمان تامین‌اجتماعی پرداخت می‌شد از ۱۵ درصد به ۲۰ درصد افزایش پیدا کند. همچنین کارگران هم باید ۸ درصد از دستمزد خود به ازای ساخت هر متر مربع با ضریب بین نیم تا ۱۴ درصد را به عنوان سهم خود پرداخت کنند. البته این ضریب به قیمت زمین و شرایط محیطی تعیین می‌شود و برای مناطق مختلف فرق می‌کند.
البته قانون جدید بیمه کارگران ساختمانی (قانون سال ۸۶) هنوز هم چالش‌ها و مشکلاتی زیادی دارد و برای همین نمایندگان مجلس همچنان در حال بررسی و به‌روزرسانی این قانون هستند. درنهایت تا زمان اجرای نهایی و دقیق قانون سال ۸۶ و انطباق وضعیت کارگران شاغل با این قانون، قانون مصوب سال ۱۳۵۲همچنان قابل ‌اجرا است.
باید امیدوار بود که در آینده بویژه در مجلس قانون گذاری آتی کشور بحث بیمه اساسی کارگران ساختمانی که منابع مالی آن توسط شهرداری ها و تامین اجتماعی فراهم است به سرانجام کامل رسیده و قوانین مربوطه طوری تنظیم شوند که دیگر در هیچ مرحله ای قابل برگشت نباشد.